ద్రాక్షారామం శివాలయం

భీమేశాత్ ఉత్తమం దైవం న మహీతలే!

అంటే భీమేశ్వరుని కంటే ఉత్తమమైన దైవం ఈ భూమిమీద లేదు అని. స్కాందపురాణంలోని గోదావరి ఖండంలో వ్యాసమహర్షి స్వయంగా చెప్పిన మాట ఇది. `ఇంతకీ ఈ భీమేశ్వరుడు ఏ ఊరిలో ఉన్నట్టూ` అంటారా? పంచారామ క్షేత్రాలలో ఒకటైన ద్రాక్షారామంలో. ఇది కాకినాడకి 28 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. 

క్రీస్తుశకం పదవ శతాబ్ధంలో చాళుక్యభీముడు-1 అనేరాజు ఈ దేవాలయాన్ని నిర్మించాడు. సామర్లకోటలో గుడిని కట్టించింది కూడా ఈయనే. అందువల్లనే ఇవి రెండు దేవాలయాలూ ఒకే విధంగా ఉంటాయి.   

ఇదివరకు సామర్లకోట శివాలయం గురించి రాసిన టపాలో పంచారామాలు ఎలా ఏర్పడ్డాయి అనే వివరణ కుప్తంగా ఇవ్వడం జరిగింది - "14వ శతాభ్దం లో శ్రీనాధుడు రచించిన భీమేశ్వరపురాణం లో పంచారామాల వివరం ఉంది. క్షీరసాగరమదనం తరువాత అసురులు  శివుడిని గురించి ఘోరతపస్సుచేసి ఎన్నోవరాలు పొందారు. ఆ గర్వంతో వాళ్ళు దేవతలని అష్టకష్టాలు పెట్టడంతో, శివుడు పాశుపతాస్త్రం ప్రయోగించి వాళ్ళని నాశనంచేస్తాడు. అగ్నిజ్వాలలలో సర్వం ఆహుతి అయినా.. అసురులు పూజించిన శివలింగం మాత్రం అలాగే ఉంటుంది. దానిని అయిదు భాగాలు చేసి, పంచారామాలలో శివుడు  ప్రతిష్టింపచేశాడని  ఈ పురాణం చెపుతుంది." 

మొదటి భాగాన్ని ఇంద్రుడు అమరారామం అని పిలువబడే గుంటూరుజిల్లా అమరావతిలో, రెండవభాగాన్ని చంద్రుడు సోమారామమని పిలువబడే పశ్చిమగోదావరిజిల్లా గునుపూడి భీమవరంలో, మూడవభాగాన్ని శ్రీరాముడు క్షీరారామమని పిలువబడే పశ్చిమగోదావరిజిల్లా పాలకొల్లులోను, నాలుగవభాగాన్ని కుమారస్వామి కుమారారామం అని పిలువబడే సామర్లకోటలోనూ ప్రతిష్ఠించారు. అయిదవభాగాన్ని సప్తఋషులు ప్రతిష్ట చెయ్యాలి, కానీ ఆసమయానికి గోదావరినుంచి అభిషేక జలాలు తీసుకురావడంలో ఆలశ్యం జరగడంతో పరమశివుడు తనకుతానే శ్వయంభూగా వెలిశాడట.  ద్రాక్షారామంలో గోదావరిలేదు. కానీ సప్తఋషులు దానిని అంతర్వాహినిగా తీసుకొని వచ్చారని చెపుతారు. ప్రస్తుతం ఆలయాన్ని ఆనుకొని ఉన్న కొలనుకే ఆ జలాలు వస్తాయని చెపుతారు. అందుకే దానికి సప్తగోదావరి అని పేరు.

ద్రాక్షారామం -

1. పంచారామాలలో ఒకటి

2. త్రిలింగాలలో ఒకటి (శ్రీశైలం, శ్రీకాళహస్తి, ద్రాక్షారామం)

3. నూట ఎనిమిది అతిగొప్ప శైవక్షేత్రాలలో ఒకటి

4. దక్షిణకాశీ

(ఇంకా చాలా ఫొటోలు ఇక్కడ ఉన్నాయి.)

అంతే కాకుండా ఆదిశంకరాచార్యులవారిచే ప్రతిష్టించబడిన మాణిక్యాంబ అమ్మవారు అష్టాదశ శక్తిపీఠాలలో(18) ఒకటి అని చెపుతారు (ఆ కథ ఇదిగో ఈ టపాలో దొరుకుతుంది).

ఋగ్వేదంలో, యజుర్వేదంలో, ఎన్నో పురాణాలలో, ఇతిహాసాలలో ద్రాక్షారామయొక్క పేరు ప్రస్తావించబడిందట. శివుని భార్య సతీదేవి యొక్క తండ్రి దక్షుడు. ఈతనియొక్క ఆరామమే(ప్రాంతం) ద్రాక్షారామం. అంటే పరమేశ్వరుని మావగారి ఊరు. అందుకేనేమో స్వయంభూగా వెలిశాడు! దక్షయజ్ఞం జరిగిన ప్రదేశం కూడా ఇదేనట. 

ద్రాక్షారామంని దక్షిణకాశీ అని పిలుస్తారు. దానికి రెండు కారణాలు ఉన్నాయి. 1. వింధ్యపర్వతం పెరిగి పెరిగి సూర్యప్రకాశానికి కూడా అడ్డుపడేటంతగా ఎదిగిపోవడంతో, దాని గర్వం అణచడానికి కాశీనుంచి అగస్త్య మహర్షి వింధ్యపర్వతం దాటి వచ్చి ద్రాక్షారామంలో ఉండిపోయాడట. 2. వ్యాసమహర్షి తన శిష్యులతో కలసి కాశీలో ఇంటింటికీ తిరిగి బిక్షస్వీకరిస్తున్న క్రమంలో, ఆయనని పరీక్షించే ఉద్దేశ్యంతో పరమేశ్వరుడు ఎక్కడా భిక్ష లభించకుండా చేశాడట. వీధులన్నీ తిరిగి అలసిపోయి, అన్నపూర్ణ కొలువున్న ఆ వూరిలోనే అన్నం దొరకలేదనే కోపంతో కాశీక్షేత్రాన్ని శపించ బోవడంతో ఆదిదంపతులు ప్రత్యక్షమై, ఊరిని విడిచి వెళ్ళిపొమ్మని చెప్తారు. అప్పుడు కాశీలాంటి మరొక క్షేత్రం ద్రాక్షారామమే కనుక ఇక్కడికి వచ్చేస్తాడు.

శాతవాహనరాజులలో ఒకడైన హాలుడు గాధాసప్తసతి అనే గొప్పగ్రంధాన్ని రచించాడు. ఈయన భార్యపేరు లీలావతి. వీరిద్దరి వివాహం ద్రాక్షారామ భీమేశ్వరుని సన్నిధిలోనే జరిగిందట. లీలావతి అనే పేరుగల కావ్యంలో ఈ వివరాలు ఉన్నాయట.

ఇన్ని ప్రత్యేకతలు ఉన్నాయి కనుకే ఈ క్షేత్రాన్ని గొప్పగా ప్రస్తుతించడం జరిగింది.

© Dantuluri Kishore Varma

First showers, fresh flowers and many more!

A hundred sweet memories wisp in front of my eyes like traces of smoke emanate from a bunch of lighted incense sticks as I think of the smells from my childhood. Which thread should I hold first to go back and begin the story?

Well, let me begin from the beginning. My mother is an expert in cooking. In our childhood we subscribed to a popular weekly, in which a column devoted to food recipes was her favourite. She used to cut  out the articles and paste them in a separate book. Every now and then she would try experimenting on one of those recipes. She must have cooked like that a hundred things but the memory of only a particular one still remains fresh in my mind. It was halwa made of papaya. While she was preparing it with grated papaya fruit, sugar, fresh ghee, cardamom and cashew nuts an irresistible sweet smell would come out and we could not control ourselves until it was made. Sniffing appreciatively and drooling we used to go to her with stretched hands. Smiling, she would put it little by little in our tiny palms and we quickly blew it ufff....ufff....to eat it fast.  

We lived in a small village. We did not have tar roads. When the route bus went  along the village dusty road a cloud of fine dust mixed with diesel smoke would rise behind it.  I liked the smell of this smoke. If I happened to be going to school at the time of a bus` going I used to run behind it as far as I could just to get as much of this smell as I was able to . In one such occasion my father caught hold of me and told me that it was not good.

Sometimes, at nights a camp fire would be lit with dry Palmyra leaves and twigs  in the open space in front of our village house. Cousins, uncles, friends and womenfolk from the house... all used to gather around it. It was not a camp fire alone. There might be ground nuts, cashew nuts, palmyra tubers under the flames giving out sweet smell as they were getting done. Those were such sweet days!

Talking about this, I can recall a hundred more memories of smell of fresh pages of a new book,  of wet sand during first showers, of coffee and jasmine flowers ............ ohhhhhhhhhhhh stop me! Or else you have to read it on and on until the week end.

© Dantuluri Kishore Varma

Success is eight steps away!

Everybody aspires to become successful, but very few can really achieve success. Mahatma Gandhi once said that what is possible for one is possible for all. If what Gandhiji said is correct, everyone must accomplish great deeds with flying colours. But, that does not happen practically for many people. Why do you think it is so? Do the successful people have a magic wand with them? Have they been created with luck written on their foreheads?  NO! They do have a plan or a secret which they follow diligently. To be able to retain some success secrets in our mind and recall them whenever we wish to, I am giving here eight simple points in reverse alphabetical order – from H to A.

1. Honesty : All human relations depend on honesty. Honest people are considered to be reliable and everyone wants to establish and strengthen bonds with them. Nobody would come near a dishonest fellow. So, the first point in becoming successful is being honest with ourselves and others as well.

2. Gratitude:  Since our infancy we have learnt so many things and achieved a number of considerable deeds. Remembering all of them we must not feel proud of ourselves. It is not our greatness alone.  Without others` contribution we would not have become the ones as we are now. Mother teaches us how to say the first words and to express our basic needs. Father  gives us right direction.The teachers make us knowledgeable. Our classmates and colleagues equip us with necessary social skills.  Can we say that we should  alone be appreciated for all our accomplishments? NO! Showing gratitude towards everyone who may have  contributed directly or indirectly to our achievements is one of the key points in this list.

3. Failure:  We cannot appreciate light if we do not know about darkness. Likewise, if we do not know what failure is, we may not be able to enjoy success in full measure. In a way failure is a stepping stone for success. If we remember our previous successes only  we tend to become very conceited, which is the first step on the stumbling blocks. Hence, we had better keep our past failures on the surface of our memory  rather than our successes. The point is highlighted here to caution you not to be carried away by previous success but to make you careful about lurking failure.

4. Enthusiasm: Enthusiasm is a lot of interest.  Work, study, hobby… anything should be carried on with interest. Some people are found to be doing things dully, with a pathetic aura around them. They cannot enjoy their work nor can they make it successful. As for example, if a child does not have interest in learning cycling or swimming, she can never become proficient in them. Likewise,  many bloggers in blog sphere are not originally authors or poets. But, they have tonnes of enthusiasm in writing, which ultimately makes them successful.

5. Dedication:  Enthusiasm and dedication are like twin brothers. They should go together. After fixing our goal, we must initiate our action plan with a lot of enthusiasm and keep it alive throughout. This is dedication.

6. Challenges: An athlete runs towards the tape. While doing so he has to jump over many hurdles that are kept all along the track. If he gets discouraged on reaching them, he cannot win the event.  On jumping each hurdle, one can see increased confidence in the athlete`s  face. So, take inspiration from this and face challenges with confidence. Then success will never be far away from you.

7. Boomerang: You must know about this weapon. A boomerang looks like a `V`  shaped stick. If you throw it away, it goes towards the target, hits it and comes back to you. Our words and deeds are also like boomerangs. If we behave badly or speak harshly with others, we will get the same kind of response from them. As has been said elsewhere, treat others the way you would like them to treat you.

8. Attitude : Attitude is our response in various situations. Standing in a balcony on the first floor one person sees the mud in the adjacent plot, other person sees the beautiful moon and twinkling stars – how they look at things depends on their respective attitudes. If we develop right attitude, it will be like fragrance added to gold.

So, always remember these eight success secrets.

Attitude

Boomerang behaviour

Challenges

Dedication

Enthusiasm

Failure

Gratitude

Honesty

Say to yourselves A to H and H to A and put them in practice. Success is bound to come your way.

© Dantuluri Kishore Varma

ఒక సంవత్సరం అయ్యింది!

ప్రతీరోజూ ప్రత్యేకమైనదే. కానీ, జూలై 25  కొంచెం ఎక్కువ ప్రత్యేకమైంది! మనకాకినాడలో... బ్లాగ్ ప్రారంభమై సరిగ్గా సంవత్సరం అయ్యింది. జూలై 25, 2012న  సండే మార్కెట్ అనేది మొదటి టపా. వ్యూస్ చాలా వరకూ ఫేస్‌బుక్ నుంచే వచ్చేవి. తరువాత కొంతకాలానికి కూడలి, హారం, బ్లాగ్‌లోకం మొదలైన ఆగ్రిగేటర్లలో చేరినందువల్ల వ్యూస్ బాగా పెరిగాయి. టాప్ ట్రాఫిక్ జెనరేటర్లు అవే. రెగ్యులర్‌గా రాయడం ఒక హాబీగా మారింది. రాసింది ప్రతీదీ అందరికీ నచ్చాలని లేదు. కానీ, నచ్చేలా ఉండాలంటే ఏవిషయాలగురించి రాయాలి, ఎలా రాయాలి? ఈ చిక్కు ప్రశ్నకి సమాదానం తెలిసీ, తెలియనట్టుగా ఉంటుంది. ఈ సంవత్సరంలో పద్దెనిమిది లేబిల్స్‌తో 186 టపాలు, అంటే సరాసరి ప్రతీ రెండురోజులకీ ఒక్కొక్కటి రాశాను. 53,000 పేజ్‌వ్యూస్ ఉన్నాయి. 84మంది బ్లాగ్ మిత్రులు ఉన్నారు. కామెంట్స్‌తో ప్రోత్సహించిన హితులు ఉన్నారు. ఇవన్ని చూసి పొంగిపోవడంకాదు. నడచివచ్చినదూరాన్ని వెనక్కి తిరిగి చూసుకొని, ఈ దారంతా నిజంగా మనమేనడిచామా అని ఆశ్ఛర్యపోవడం - అదో తుత్తి! నడిపించిన అందరికీ హృదయపూర్వక కృతజ్ఞతలు!

© Dantuluri Kishore Varma 

ప్రాచీనదేవాలయం - ద్రాక్షారామ ఫోటోలు

వివరాలూ, విశేషాలూ తరువాత టపాలో...

© Dantuluri Kishore Varma

కోటిఫలితాలను ఇచ్చే క్షేత్రం

కోటిపల్లి రేవులో ఫొటోలు చూడండి.

*     *     *

ఎప్పుడో పురాణ కాలంలో జనార్ధనుడైన విష్ణుమూర్తి వామనావతారం దాల్చి, బలిచక్రవర్తిని అంతం చేసినతరువాత ఇప్పుడు కోటిపల్లి ఉన్నప్రాంతంలోనే ధ్యానం చేసుకొన్నాడట. సమస్తదేవతలూ వచ్చి ఆయనని దర్శించుకొన్నారట. అందుకే, దేవతలు వచ్చి పావనమొనర్చిన కోటిపల్లి ప్రాంతం పరమ పవిత్రమైనది అని అంటారు. ఈ ప్రాంతంలో కశ్యపమహర్షి సిద్ధిజనార్ధన స్వామిని ప్రతిష్టించాడట. ఈయన భూదేవీ, శ్రీదేవీ సమేత సిద్ధిజనార్ధన స్వామి - అంటే మొట్టమొదట ఇది విష్ణుక్షేత్రం.

గౌతమ మహర్షి భార్య అహల్య చాలా అందగత్తె. ఇంద్రుడు ఆమెని మోహించి, గౌతమ మహర్షి ఇంట్లోలేని సమయంలో కామరూపవిద్యచేత ఆయన రూపంలో అహల్యని పొంది, గౌతముడిచే శపించబడతాడు. ఆ శాపవిమోచన కావాలంటే కోటిపల్లి వెళ్ళి కోటీశ్వరలింగాన్ని ప్రతిష్టించి, పూజించాలి. ఇంద్రుడు ఆవిధంగానే ఉమాసమేత కోటీశ్వరలింగాన్ని ప్రతిష్టించి శాపవిమోచనుడయ్యాడట.   

ఇంద్రుడు, అహల్య కథలాంటిదే మరొకటి ఉంది. కాకపోతే దానిలో కథానాయకుడు సమ్మోహనరూపుడు. సకల కళలు కలవాడు. విద్యను అభ్యసించడానికి గురువుగారిదగ్గరకి వెళ్ళి, గురుపత్నిచేత మోహింపబడి, ఆమెనికూడి, గురువు శాపంవల్ల తన కళలని కోల్పోయినవాడు. ఇప్పటికే గ్రహించి వుంటారు అతనుఎవరో - చంద్రుడు. చంద్రుడినే సోముడు అని కూడా అంటారు. ఈతని గురువు బృహస్పతి. ఆయన భార్య తార. చంద్రుడు శాపంవల్ల తన చాయని కోల్పోయాడు కనుక, దానిని తిరిగి పొండడానికి కోటిపల్లిలో శివలింగాన్ని ప్రతిష్టించాలి. సోముడనబడే చంద్రుడు ప్రతిష్టించాడు కనుక ఆయన చాయాసోమేశ్వరుడు. ఆయన దేవేరి రాజరాజేశ్వరి. 

ఇంద్రుడూ, చండ్రుడూ చేత విష్ణుక్షేత్రమల్లా శివక్షేత్రం కూడా అయ్యింది. అన్నవరం లాగానే శివకేశవులు కలిసి ఉన్న మరొక పవిత్ర ప్రదేశం ఇదే. ఇక్కడ ఉండే లింగాన్ని భోగలింగం అంటారు. ఇది గుప్పెడంత చిన్నదిగా ఉంటుంది. అత్యంత పొడవైన స్తూపాకారలింగం ద్రాక్షారామలోనిదైతే, అత్యంత చిన్న లింగం కోటిపల్లి లోనిది. 

పొడవైన ధ్వజస్థంబం, అందమైన పెద్ద నంది, గుడికి ఎదురుగా సోమగుండం అని పిలువబడే చెరువు ఇక్కడి ప్రత్యేకతలు. ఈ ఊరిపేరు నిజానికి కోటిపల్లి కాదట, కోటిఫలి అట. ఒక్కసారి  ఈ క్షేత్రంలో స్నానం చేస్తే మూడు కోట్ల శివలింగాలను ప్రతిస్టించిన ఫలితం వస్తుందట. కోటిఫలితాలను ఇచ్చే క్షేత్రం ఇది. 

కాకినాడకి నలభై కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.   

ద్రాక్షారామ చుట్టూ ఎనిమిది ప్రదేశాలలో చంద్రుడు అష్టసోమేశ్వరాలయాలని ప్రతిష్టించాడు. వాటిలో ఒకటి కోటిపల్లి. మిగిలినవి ఇవిగో -  కోలంక, వెంటూరు, వెల్ల, పెనుమళ్ళ,దంగేరు, సోరుమిల్లి, సోమేశ్వరం.

© Dantuluri Kishore Varma

చిన్నప్పటి కథలు

చిన్నప్పుడు విన్న, చదివిన కథలు జ్ఞాపకం ఉన్నాయా?

16వ శతాబ్ధంలో దక్షిణ భారతదేశాన్ని పరిపాలించిన విజయనగర సామ్రాజ్యపు అధినేత శ్రీకృష్ణదేవరాయలు పండితుడు, కవి. ఈయన ఆస్థానంలో ఎనిమిదిమంది మహా కవులు ఉండేవారు. వీరిని అష్టధిగ్గజాలు అనేవారు. ఈ కవుల సభకి భువనవిజయం అని పేరు. తెనాలి రామకృష్ణుడు అష్టధిగ్గజకవులలో ఒకడు. ఇతనికి వికటకవి అని మరొక పేరు కూడా ఉంది. వికటకవి అంటే నవ్వుపుట్టించేకవి అని అర్థం. శ్రీకృష్ణదేవరాయలు, తెనాలిరామకృష్ణుడు మధ్య ఎన్నో సన్నివేశాలు, చమత్కారమైన విషయాలు, చిక్కుముడుల పరిష్కారాలు, చతుర సంభాషణలు మొదలైనవి కథలుగా ప్రాచుర్యంలో ఉన్నాయి. తెనాలిరామలింగడి హాస్యం, (You Tube link) చమత్కరాలు ఎంతగా చక్కిలిగింతలు పెట్టేవో జ్ఞాపకం ఉందా?

అలాగే పంచతంత్రం కథలు -

పూర్వం మహిలారోప్యం అనే దేశంలో అమర్ శక్తి అనే రాజు ఉండేవాడు. ఇతను చాలా పరాక్రమవంతుడు, సకలశాస్త్ర పారంగతుడు. ఇతనికి వాసు శక్తి, ఊగ్ర శక్తి, అనేక శక్తి అనే ముగ్గురు కుమారులు ఉన్నారు. పండిత పుత్రులు పరమశుంఠలు అన్నట్టు, వీళ్ళు బుద్ధి హీనులు. అమరశక్తి తరువాత రాజ్యం పరిపాలించడానికి కావలసిన తెలివి ఏమాత్రంలేని కుమారులని చూసి రాజు చాలా దిగులు పడ్డాడు. మన పురాతనమైన శాస్త్రాలు చదివిస్తే ఉపయోగం ఉండవచ్చు, కానీ అలా చెయ్యడానికి చాలా సంవత్సరాల సమయం కావాలి. మంత్రులు విష్ణుశర్మ అనే ఒక వృద్ద పండితుని పేరుని రాజుకి సూచిస్తారు. అతను రాజకుమారులకి విజ్ఞానాన్ని అందిచ గలడని చెపుతారు. రాజు ఆ బాధ్యతని విష్ణుశర్మకి ఆనందంగా అప్పగిస్తాడు. విష్ణుశర్మ, విజ్ఞానాన్ని కథలరూపంలో రాజకుమారులకి అందించడానికి ఐదు భాగాల  పంచతంత్రంగా కూర్చి, కేవలం ఆరు నెలల సమయంలో రాజకుమారులను విజ్ఞానవంతులని చేస్తాడు. జంతువులు, పక్షులు, మనుషులు ప్రధాన పాత్రలుగా ఉండే ఆ కథలు చాలా బాగుంటాయి. 

ఇక చందమామ మాసపత్రిక -

పురాణాల కథలు,  బేతాళుడు - విక్రమార్కుడు, మంచి దెయ్యాల కథలు, చిలిపి దెయ్యాల అల్లరి, రామయ్యా - సోమయ్యలు; జానపద కథల్లో రాజులు, మాంత్రికులు, రాజకుమార్తెలు, పేదరాసిపెద్దమ్మ... ఇంకా ఎన్నో చందమామల్లో చదివి పెరిగి పెద్దయిన మనం  ఆ చిన్న మాసపత్రికని, అందులో కథలకు వేసిన బొమ్మల్ని మరచిపోలేం.

© Dantuluri Kishore Varma

ఒక చిన్న మార్పు

ఒక వ్యక్తి ఉదయాన్నే బీచ్ వడ్డున నడుస్తున్నాడు. కెరటం వచ్చి వడ్డున కొట్టినప్పుడల్లా కొన్ని స్టార్ ఫిష్ తీరమ్మీద ఉండిపోతున్నాయి. అతను నడిస్తున్నంత మేరా ఒక్కొక్క స్టార్ ఫిష్ ని ఏరి సముద్రంలోనికి విసిరేస్తున్నాడు.

అతనిని గమనిస్తున్న ఒక యువకుడు ఆయన దగ్గరకు వెళ్ళి, "ఏమి చేస్తున్నారు మీరు?" అని అడిగాడు.

"కెరటంతో పాటూ వెనక్కి వెళ్ళలేకపోయిన వాటిని సముద్రం లోనికి విసిరి, వాటి ప్రాణాలను రక్షిస్తున్నాను," అని చెప్పాడు ఆ పెద్దాయన.

"అటువంటి స్టార్ ఫిష్ ఈ తీరం మీద లక్షలకొద్దీ ఉన్నాయి. ఎన్నింటిని మీరు సేవ్ చెయ్యగలరు? దానివలన ఏమి మార్పువస్తుంది?" అని అనుమానం వ్యక్తం చేసాడు ఆ యువకుడు.

 "నాకు ఇదొక్కటే పనికాదు. వీటన్నింటినీ రక్షించాలంటే ఎవరితరమూ కాకపోవచ్చు. కానీ, ఇలా తీరం వెంబడినడుస్తున్నప్పుడు మనకి తోచినంత మేర వాటికి సహాయం చెయ్యవచ్చుకదా? అదే నేను చేస్తున్నది. ఈ చిన్నపని వలన ఏమి మార్పు వస్తుంది అని అడిగావు కదా?  ఇదిగో దీని విషయం లో మార్చగలిగానుకదా?" అంటూ అప్పుడే చేతిలోనికి తీసుకొన్న ఫిష్ ని ఆ యువకుడికి చూపించి తన పనిని కొనసాగించాడు.

(ఎక్కడో చదివింది, నా మాటల్లో మీ కోసం)

© Dantuluri Kishore Varma 

కోటిపల్లి రేవులో...

© Dantuluri Kishore Varma 

యుద్దం

"ఇంటర్‌స్కూల్ వ్యాసరచన పోటీలు జరగబోతున్నాయి. మన పాఠశాల నుంచి తరగతికి ఒకరిని చొప్పున ఎంపికచేసి పంపించవలసిందని వర్తమానం వచ్చింది. ఈ క్లాసునుంచి సుధీర్ని పంపుతున్నాం," అని క్లాస్ టీచర్ విద్యార్థులకి చెప్పారు. 

"నేను వెళతాను సార్," అన్నాడు చందూ.

"కానీ, నీకు వ్యాసరచనలో అనుభవంలేదు. డ్రాయింగ్ పోటీలు నిర్వహించినప్పుడు నిన్ను పంపిస్తాం," అన్నారు టీచర్.

"పోటీలకు పంపినప్పుడే కదా సార్ అనుభవం వచ్చేది," అన్నాడు.

"మనకి కంపోజిషన్ క్లాసులు జరుగుతున్నాయి. వాటిలో నువ్వు ఆసక్తితో నేర్చుకో. రాయడంలో మెళుకువలు అలవాటు అయ్యాయని అనిపించినప్పుడు నిన్ను తప్పనిసరిగా ఎంపిక చేస్తాను. అప్పటివరకూ నువ్వు ఏమిచెప్పినా  యుద్దం చెయ్యగలనని గొప్పలు చెప్పిన రంగన్నలా అవుతుంది నీ పరిస్థితి."

"వాడు ఎవరో చెప్పండి సర్," అన్నారు పిల్లలందరూ ముక్తకంఠంతో.  

అప్పుడు పంచతంత్రం నుంచి టీచర్ ఈ కథ చెప్పారు.

ఒక ఊరిలో రంగన్న అనే కుండలుచేసేవాడు ఉన్నాడు. ఒకరోజు సాయంత్రం వరకూ కుండలు చేసి, వాటిని బజారులో అమ్ముకొని, ఇంటికి తిరిగి వెళ్ళేటప్పుడు దారిలో కల్లు దుకాణం దగ్గర పీకలవరకూ తాగాడు.  ఇంటికివెళ్ళడంతోనే పెరటిలో ఆరబెట్టిన కుండల్ని తన్నుకొని పడిపోవడంతో, అవన్నీ పగిలిపోయీ, వాడి వళ్ళంతా గుచ్చుకొని గాయాలయ్యాయి. ఒక పెంకు నుదుటిమీద పెద్ద గాయం చేసింది.    

చిన్నగాయాలన్నీ మానిపోయినా, నుదుటిపైది మాత్రం చాలా కాలం అలాగే ఉండిపోయింది. క్రమంగా  అదికూడా నయమయినా, పెద్దమచ్చ మిగిల్చి వెళ్ళింది.  

కొంతకాలానికి ఆ రాజ్యంలో భయంకరమైన కరువు రావడంతో, ప్రజలందరూ పొరుగున ఉన్న ఇతర రాజ్యాలకి వలస పోతారు. రంగన్న కూడా ఒకరాజ్యానికి వెళతాడు. అదృష్ఠవశాత్తూ, వాడికి రాజుగారి ఆస్థానంలో కొలువు దొరుకుతుంది. వాడి బలమైన భుజాలూ, నుదుటిమీద పెద్ద మచ్చా చూసిన రాజుగారికి వాడు బహుశా పొరుగు దేశంలో గొప్ప యోదుడై ఉండవచ్చునని అనిపిస్తుంది. వాడు కూడా అంతకు పూర్వం `ఆయుద్దంలో, ఈ యుద్దంలో పాల్గొన్నా` నని నోటికొచ్చిన ప్రగల్బాలన్ని పలికి గొప్ప ప్రాముఖ్యత సంపాదించుకొన్నాడు. 

రోజులు హాయిగా గడచిపోతున్నాయి. రాజుగారు రంగన్నని ఎంతో అభిమానంతో చూసుకొంటున్నారు. అంతలో హఠాత్తుగా ఆ రాజ్యమ్మీద శత్రుసేనలు దండెత్తి వచ్చాయి. ఈ ఆపదను ఎదుర్కోవడానికి, యుద్ద ప్రణాళికలను రచించుకోవడానికి మంత్రులను, సైనికాధికారులను, యోధులను సమావేశపరిచారు. వాళ్ళతో పాటు రంగన్నకి కూడా కబురు వెళ్ళింది. ముఖ్యమైన వీరులందరికీ వివిధ బాధ్యతలను అప్పగించిన తరువాత, రాజుగారు ప్రత్యేకంగా రంగన్నని కూడా ఒక దళానికి నాయకత్వం వహించి యుద్దభూమిలోనికి వెళ్ళ వలసిందిగా ఆదేశించారు. 

రాజుగారి మాటకు ఎదురు చెపితే తలతెగుతుంది, నిజం బయటపెడితే పరువు పోతుంది. రంగన్న పరిస్థితి ముందు నుయ్యి, వెనుకగొయ్యిలా తయారయ్యింది. ఏదయితే అయ్యిందని మేకపోతు గాంభీర్యాన్ని ప్రదర్శిస్తూ సేనలతో పాటూ యుద్దరంగంలోనికి ఉరికాడు.

ఇంకేముందీ..........

అక్కడ కనిపించిన భీకరమైన వాతావరణం, నెత్తురూ చూసి ఠపీ మని కళ్ళుతిరిగి పడ్డాడు. 

యుద్దంచెయ్యాలంటే ముందు శిక్షణ తీసుకోవాలికదా? జీవితంలో ప్రతీపోటీ యుద్దంలాంటిదే. తగిన అనుభవం లేకుండా అత్యుత్సాహంతో ముందుకు పోతే, మొదలుపెట్టకుండానే పరాభవం ఎదురవుతుంది. 

ప్రతీ క్షణాన్ని, అవకాశాన్నీ సద్వినియోగం చేసుకొంటూ, నైపుణ్యాలను మెరుగు పరచుకొనేవాడే విజేత అవగలడు.

© Dantuluri Kishore Varma

నవ్వుల వెనుక ఎంత విషాదం!

బిగుతుగా ఉండే కోటు, వదులుగా ఉండే పేంట్, పెద్ద బూట్లు, నెత్తిన డెర్బీ హ్యాట్, చేతిలో కర్రా - వీటన్నింటితో చూడగానే నవ్వు వచ్చేలా ఉంటాడు చార్లీ చాప్లిన్. ఇతని నడక కూడా విచిత్రంగా ఉంటుంది. భూమికి కొంచం ఎత్తులో కట్టిన తాడుమీద నడచినట్టు, బ్యాలన్స్ చేసుకొంటూ అడుగులు వేస్తాడు. మోడ్రన్ టైంస్, సిటీ లైట్స్ లాంటి ఎన్నో సినిమాలు తీసి, వాటిల్లో నటించాడు. కథ, సంగీతం, దర్శకత్వం అన్నీ అతనే. ఈ సినిమాలలో ప్రత్యేకత ఏమిటంటే చాలా నవ్విస్తాయి కానీ, `అయ్యో పాపం,` అనిపించేలా విషాదం ఉంటుంది. 

చార్లీ చాప్లిన్ చిన్నప్పుడు కటిక దరిద్రంలో బ్రతుకుతాడు. కట్టుకోవడానికి సరయిన బట్టలు, తినడానికి తిండీ ఉండవు. వాళ్ళ ఇంటిదగ్గర ఒక గొర్రె మాంసం అమ్మే దుకాణం ఉంటుంది. ఒకరోజు అక్కడినుంచి ఒక గొర్రెపిల్ల తప్పించుకొని రోడ్డు మీదకి వచ్చేస్తుంది. దానిని పట్టుకోవడానికి కసాయి వీధంతా పరుగులు పెడతాడు. గొర్రెపిల్ల వాడిని నానా తిప్పలూ పెడుతుంది. చూసిన అందరూ పడీ, పడీ నవ్వుతారు. కానీ, పాపం చివరికి అది వాడికి దొరికి పోతుంది. అప్పటి వరకూ నవ్వించిన గొర్రెపిల్ల మరికొంత సేపటిలో చంపబడుతుందని తెలిసి చాప్లిన్ చాలా ఏడుస్తాడు. 

ఈ సంఘటనే అతని సినిమాలకి స్పూర్తి ఇచ్చిందట. నవ్వించిన పాత్రల వెనుక విషాదాన్ని చొప్పించి వాటిని ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి చేశాడు.

చాలా చార్లీచాప్లిన్ సినిమాలను ఈ లింక్‌లోకి వెళ్ళి చూడవచ్చు

© Dantuluri Kishore Varma 

గుర్రబ్బండి

గుప్పెట్లో ఉంచుకొన్న మంచుముక్కలాగ కాలం కరిగిపోతుంటుంది. అరచేతిలో ఆతరువాత కొంతసేపు ఉండి మాయమయ్యే చల్లదనపు తిమ్మిరిలాగ కనుమరుగైపోయిన పాతకాలపు జ్ఞాపకాలు ఉండి లేనట్టో, లేక ఉన్నట్టో మనసు అట్టడుగు పొరల్లో నిక్షిప్తమైపోతాయి. 

సత్యంశంకరమంచి గారు రాసిన అమరావతి కథల్లో ఊరిలోకి కొత్తగా వచ్చిన బస్సుని చూడటానికి జనమంతా అద్గదుగో బస్సని పనులు మానుకొని ఎగబడతారు. గాలిలో ఎగురుతున్నట్టు పోయే బస్సంటే అందరికీ అద్భుతమే! ప్రపంచంలో అతివిలువైన వస్తువేదో వస్తున్నట్టు సంబరపడిపోతారు. కానీ, జట్కా సాయిబు మాత్రం తనజీవనాదారం పోతున్నందుకు దిగులు పడతాడు. దు:ఖం  గొంతులోకి వస్తుంది. ఆ మరునాటి నుంచి ముసలి గుర్రం లాగే డొక్కు బండి ఎవరు ఎక్కుతారు? వాడి భోగం అంతా పోయింది! 

గుర్రపుబండిలో ప్రయాణిస్తుంటే రోడ్డుమీద నాడాలుకొట్టిన గుర్రపుడెక్కల చప్పుడు, తిరుగుతున్న బండి చక్రపు ఆకులకి బండివాడు కొరడా కర్ర అంచు ఆనించి ట్ర్(((( అనిపించే చప్పుడు -   ఒకప్పుడు చాలా సాధారణమైన విషయాలు - ఇప్పుడు ఏమైపోయాయి!  ఊరూరికీ బస్సులొచ్చాయి. అవిలేనిచోట ఆటోలు ప్రయాణీకుల అవసరాలు తీరుస్తున్నాయి. వేగంగా పోయే బైకులు, కార్లు గుర్రం బండిని గుటుక్కున మింగేశాయి. 

నిన్న ద్రాక్షారామ నుంచి కోటిపల్లి వెళుతుంటే దారిలో ధైన్యాన్ని ఎక్కించుకొన్నట్టు రోడ్డువారగా భారంగా నడచిపోతున్న ముసలి గుర్రం, దానికి కట్టిన పాత బండి! జ్ఞాపకాలకి ఆకృతివచ్చినట్టు - నిజ్జంగానే నిజం!

`అదే గుర్రం బండి. చిన్నప్పుడు మేం ఎక్కేవాళ్ళం,` అని చెపితే - కిరీటాలు పెట్టుకొని తిరిగే అశోకుడి కాలంవాళ్ళని మనం ఎంత ఆశ్చర్యంగా చూస్తామో, మా పిల్లలు మమ్మల్ని అంత అబ్బురంగా చూశారు! శెలవులకి తాతగారింటికి వెళ్ళినప్పుడు, బస్సుదిగేసరికి బస్‌స్టాప్‌నుంచి రెండుకిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న ఇంటికి తీసుకొనివెళ్ళడానికి ఇప్పటి ఆటోలాగ అప్పుడు తయారుగా ఉండే గుర్రబ్బండి. దానిని ఎక్కడమంటే కథల్లో మాత్రమే సాధ్యమయ్యేలాంటి ఒక ఫేంటసీ వాళ్ళకి !

గుర్రబ్బండి సవారీ చేసినందుకు సంతోషం కళ్ళల్లో తళూక్కుమంది శ్రావ్యా, వర్షితలకి. ఈ జ్ఞాపకం ఒక తీపి గుర్తుగా ఉంటుందేమో వాళ్ళకి -  తరువాతి తరానికి చెప్పడానికి. 

గుర్రానికి గుగ్గిళ్ళు కొనమని డబ్బులిస్తే ఎంతో ఆనందపడ్డాడు బండి నడిపే వ్యక్తి.

© Dantuluri Kishore Varma 

చీమ!

కొత్త కోలనీ దగ్గర కిరాణా షాపు తెరిచాడు సూరిబాబు. కోలనీ టౌనుకి చాలా దూరం. ప్రతీ వస్తువుకోసం టౌనుకి పోలేక రూపాయెక్కువైనా  సూరిబాబు కొట్టుకే వచ్చేవారు జనాలు. చూస్తుండగానే నిమషం కూడా ఖాళీ లేనంతగా అమ్మకాలు పెరిగాయి.

రోజులెప్పుడూ ఒక్కలాగ ఉండవు...

కిరాణా కొట్టుమీద కోట్లు గడించిన సూరిబాబు వాళ్ళ చినబాబాయి ఓ రోజు వచ్చాడు. గళ్ళాపెట్టిదగ్గర కూర్చుని నూనిమరకలు అంటుకొన్న అట్టముక్కతో గాలి విసురుకొంటున్న సూరిబాబుని, వాడి మాసిపోయిన గెడ్డాన్ని చూడగానే విషయం అర్ధమైపోయింది.

ఏమిటన్నాడు. 

కాంపిటీషను - నాలుగిళ్ళవతల వేరే కొట్టు పెట్టేడు ఎవడో. అప్పటినుంచీ జనాలు ఇక్కడ మానేసి అక్కడకి ఎగబడతన్నారు. అవతలి కొట్టువాడేదో జనాకర్షణ యంత్రం చేయించి కొట్టులో పెట్టేడట.

ఎదుటివాళ్ళ మనస్తత్వాన్నీ, లోపాల్నీ, బలహీనతల్నీ అరక్షణంలో అంచనా వెయ్యగలడు చినబాబాయి. జనాల్ని తిరిగి ఆకర్షించుకొనే పని చెయ్యకుండా వాస్తూ, యంత్రం లాంటి కారణాలు వెతుక్కొని కాలాన్ని వృదాచేస్తున్నాడు సూరిబాబు. ఏదయినా మనసుకి హత్తుకొనేలాగ చెప్పి వాడి ఆలోచనా విధానం మార్చాలి.

ఇలా మొదలు పెట్టాడు-

`రాజుగారి ఏడుగురి కొడుకులు ఏడుచేపల్ని తెచ్చీ, వాటిని ఎండబెట్టేవరకూ పని సవ్యంగా జరిగింది. ఒక చేప ఎండకపోవడం సమస్య. దానిని ఎండ సరిగా తగిలేచోటపెట్టడం మానేసి గడ్డిమోపునీ, పాలికాపునీ, వాడి తమ్ముడ్నీ ప్రశ్నలు అడుగుతూ పోయారు. ఎండని చేపని కుళ్ళబెట్టారు. నీ పనీ అలాగే అవుతుందిప్పుడు` అన్నాడు.

`నేనేమి చెయ్యాలి?` అన్నాడు సూరిబాబు.

`కథలో చీమ ఏమిచేసిందో అదే చెయ్యాలి. పుట్టలో కుర్రోడు వేలుపెట్టాడని - స్కూలుకి వెళ్ళకుండా నువ్విక్కడ ఏమిచేస్తున్నావు? వేలుఎందుకు పెట్టావు? అని కాలయాపన చెయ్యకుండా వాడిని కుట్టి సమస్య పరిష్కరించుకొంది.`

`అంటే మనుషుల్ని పెట్టి పక్క షాపోడ్ని వేయించేనా?` అన్నాడు.

`ఏడిశావులే, నోరుముయ్యి! మర్డర్లు చేయించడం మన బిజినెస్సు కాదు. వ్యాపారం మళ్ళీ పెంఛడానికి చూడు. రేటు తగ్గించు, సరుకు నాణ్యత పెంచు. నాలుగు రోజులు ఓపిక పడితే జనాలు విషయం తెలిసి మళ్ళీ తిరిగి వస్తారు. రోజంతా కూర్చొని నాలుగు వస్తువులు అమ్మి పాతిక రూపాయలు లాభం చేసుకోవడం కాదు. వంద సరుకులు అమ్మి రెండువందలు గడించు. అదే  వ్యాపారం.

ఇది నీ కొట్టుకే కాదు, ఏ పనికైనా వర్తిస్తుంది. కారణాలు వెతుకుతూ, మన అపజయాలకి ఎవరిమీదో నెపం వేస్తూ పోయినంతకాలం ఎక్కడవాళ్ళం అక్కడే ఉంటాం. మంచి ప్రణాళికతో మన పని మనం చేస్తూ పోతే విజయం దానంతట అదే వస్తుంది.`

© Dantuluri Kishore Varma